Orkaan Ophelia nadert de Europese kust...wat is haar invloed op ons weer?

Dit jaar kenden we een druk orkaanseizoen. Momenteel is er één orkaan actief op de Atlantische Oceaan, Ophelia, waardoor de teller op 10 komt te staan dit jaar wat een record zou zijn. De orkaan zal de komende 48 uur maar langzaam noordoostwaarts bewegen terwijl zij zich verwijderd van het echt warme zeewater. De orkaan blijft tot die tijd in een vrijwel barotroop milieu aanwezig en behoudt hierdoor desondanks alle tropische kenmerken. 

Op zaterdag zal de orkaan in contact komen met een uitgestrekte hoogtetrog die naar het zuiden over de Oceaan uitzakt. Hiermee zal de transitie worden ingezet richting extra-tropisch systeem en zal door de versterkte barocliniteit en bijhorende windshering, de storm zijn voor een tropisch systeem karakteristieke symetrische warme kern verliezen en tegen zondag is er sprake van een storm met asymmetrische warme kern. We zouden dan kunnen spreken van een kruising (hybride vorm) tussen een tropische storm en een klassieke Atlantische depressie.


Onderstaande modelprognose geeft duidelijk aan dat de structuur tegen zaterdag evolueert van symmetrisch naar asymmetrisch. Vaak zien we bij deze transitie dat zo'n storm afzwakt in intensiteit want de bouwstenen van zo'n systeem worden dan immers snel afgebroken en de machine gaat danig pruttelen. Echter, door de toenemende barocliniteit bij zo'n transformerende storm komt er een nieuwe soort (dynamische) energie op de proppen waardoor niet zelden zo'n storm zich herpakt en opnieuw aan kracht wint, evenwel dan onder een andere (asymmetrische) structuur.



Op de voorspelde weerkaart van de Britse weerdienst is te zien dat tegen zondagnacht, Ophelia zich bevindt ten westen van het Iberisch Schiereiland en wordt opgenomen in het polaire front. Vandaar het asymmetrische karakter.

Hieronder is het voorspelde traject opgenomen van het National Hurricane Center waarbij te zien is dat de storm tegen maandag zou uitkomen ten zuidwesten van Ierland en door deze weerdienst wordt de storm nog onder de noemer Hurricane (= orkaan) ondergebracht. De reden daarvoor is dat volgens de weermodellen, de wind nabij de stormkern dan nog orkaankracht (> 118 km/h 1-minuut gemiddelde wind) zou halen. Dat het weercentrum de storm nog als orkaan aanduidt  heeft echter niks te maken dat de storm fysiologisch nog de structuur van een orkaan heeft zoals we deze vinden in de barotrope tropische gebieden. De storm zou tegen dinsdag uitkomen ten noorden van Schotland maar vanaf daar gaan de weermodellen sterk uiteen wat betreft voorspelde traject.



Vraag is in hoeverre de orkaan invloed zal hebben op het weerbeeld. Wel, wanneer het voorspelde traject aangehouden blijft mogen we er van uitgaan dat delen van de Britse Eilanden stormachtig weer zullen kennen ergens laat maandag, dinsdag. Rukwinden kunnen erg fel uitvallen, aangezien diverse modellen aangeven dat de getransformeerde stormdepressie wat in kracht zal winnen door de toenemende dynamiek op de hogere breedtegraad.

Voor het Europese vasteland en ons land zal de invloed echter beperkt zijn. Her en der valt te lezen dat Ophelia de oorzaak is van het warme weer dat ons dit weekend en maandag te wachten staat. Dit moet echter zwaar genuanceerd worden. Het warme weer komt naar ons onder toedoen van een grootschalige hoogtetrog op de Oceaan die later dit weekend ten westen van de Britse Eilanden terechtkomt en instaat voor een zuidelijke tot zuidwestelijke hoogtetsroming. Daarnaast is er intussen sprake van een uitgestrekt hogedrukgebied over Europa. Hierdoor kennen we een ideale combinatie van subsidentie waarbij een optimale instraling van de zon gecombineerd wordt met transportwarmte uit het zuiden. Dit kan goed geïllustreerd worden aan de hand van onderstaande modelprognose voor zondagmiddag. Deze kaart toont de temperatuur en geopotentiaal op 850 hPa. Op zondag wordt het een zomerse dag met 22 graden en volop zon, net tengevolge bovenstaande argumentering. We zien op de kaart immers een zuidwestelijke corridor over de benelux met warme lucht in de hoogte (ca. 13 graden op 850 hPa). en waar is Ophelia op dat moment? Wel, de storm is dan nog duizenden kilometers verwijderd van ons land en bovendien in diameter erg klein (mesoschaal), te klein om maar enige invloed te hebben op de stroming over West-Europa!


Hoe kleinschalig Ophelia eigenlijk is en hoe beperkt haar invloed is op de algemene synoptische configuraties op de weerkaarten is ook hieronder te zien. Op zondag is de storm niet meer dan een 'puist' aan de voorzijde van een vele malen uitgestrektere hoogtetrog. Haar invloed is m.a.w enkel voelbaar in een straal van een paar honderd kilometer rond de kern en kan van geen betekenis zijn voor welk weerbeeld ook over onze streken. 


Tegen maandag is de kern (ook in de hoogte) opgenomen in de hoogtetrog en hier lijkt wel sprake dat de storm de hoogtetrog zelf beïnvloed. De storm is tegen die tijd dan ook volledig extra-tropisch. Maar zelfs dan zal men moeten vaststellen dat voor ons land het zomerweer geen gevolg is van deze ontwikkelingen waarbij de invloed zich enkel uitstrekt tot over de Britse Eilanden.


Conclusie: het blijft uitkijken wat het traject zal zijn van Ophelia en in hoeverre ze een bedreiging zal vormen voor de Britse Eilanden. Uitspraken als dat de storm verantwoordelijk is voor het uitzonderlijke nazomerweer de komende dagen zijn echter niet correct. Een nauwgezette benadering van de weerkaarten laat daar weinig twijfel over bestaan. Men moet immers de relativiteit van de schaal van deze storm en de impact op de grootschalige stromingen in het oog houden...